واقعیت مجازی چگونه ترس از فضای بسته را درمان می کند؟
ترس از فضای بسته یا کلاستروفوبیا نوعی اختلال اضطرابی است که افراد در اثر قرار گرفتن در فضاهای بسته آن را تجربه می کنند. افرادی که به این اختلال دچار هستند، معمولا به هنگام قرار گرفتن در فضاهای تنگ، ترسی شدید و غیر منطقی را تجربه می کنند. این ترس می تواند سبب تنگی نفس، اضطراب و افزایش ضربان قلب افراد شود. ترس از فضاهای بسته یکی از رایج ترین انواع فوبیا است. بیمارانی که به این عارضه دچار هستند معمولا در اثر قرار گرفتن در یک اتاق بدون پنجره، رانندگی در یک بزرگراه شلوغ، قرار گرفتن در یک فضای محبوس با تعداد زیادی انسان و یا گیر افتادن در آسانسوری شلوغ، حملات پانیک را تجربه می کنند.
کلاستروفوبیا ممکن است به مرور زمان از بین برود. در موارد شدیدتر، افراد معمولا برای مدیریت احساس ترس و استرس خود و همچنین کنار آمدن با علائم این شرایط، مجبور هستند از متخصصین کمک دریافت کنند. این مقاله به بررسی نقش واقعیت مجازی در درمان ترس از فضاهای بسته اختصاص دارد.
ترس از فضای بسته چه علائمی دارد؟
ترس از فضای بسته با یک محرک اصلی، مانند قرار گرفتن در اتاق بسته و یا یک فضای شلوغ آغاز می شود. کوچکی یا بزرگی فضایی که می تواند آغازگر ترس شما باشد، به میزان فوبیا و تجربیات شما بستگی دارد. ترس از فضای بسته خود را با علائمی مانند لرزیدن، گر گرفتن، تعریق، احساس وحشت شدید، تنگی نفس، افزایش ضربان قلب، درد سینه، احساس ضعف، حالت تهوع و احساس گیجی یا سردرگمی نشان می دهد. شما با توجه به شدت فوبیای خود، ممکن است هر یک از علایم فوق را به صورت شدید یا خفیف تجربه کنید. کلاستروفوبیا می تواند خود را در شرایطی مشابه با موارد زیر نشان دهد:
- سوار شدن در هواپیما، مترو، آسانسور
- ترافیک سنگین
- بودن در یک اتاق بدون پنجره
- سوار شدن در هواپیما یا ماشین کوچک
- گیر افتادن در آسانسور
- انجام ام-آر-آی یا سی تی اسکن
- ایستادن در یک مکان بزرگ و شلوغ مانند کنسرت و یا مهمانی
- مکان هایی مانند تونل، کارواش، درهای چرخان ورودی پاساژها و غارها
ترس از فضای بسته
چرا به ترس از فضاهای بسته دچار می شویم؟
پاسخ این پرسش هنوز مشخص نیست. عوامل محیطی و تجربیات ما در طول زندگی، مهم ترین محرک های ترس هایی هستند که تجربه می کنیم. افراد معمولا در دوران کودکی و یا سال های نوجوانی بیشتر دچار کلاستروفوبیا می شوند. افرادی که در کودکی تجربه گیر کردن در آسانسور، حمام و کمد را دارند و یا گم شدن در یک فضای عمومی شلوغ را تجربه کرده اند، معمولا به کلاستروفوبیا دچار می شوند. این عارضه همچنین ممکن است با اختلال در عملگر آمیگدال مرتبط باشد. آمیگدال بخشی از مغز است که وظیفه پردازش ترس را بر عهده دارد. در صورت ایجاد اختلال در این بخش، شما ممکن است دچار ترس از فضای بسته شود. افراد همچنین می توانند ترس از فضای بسته را از والدین و دوستان خود یاد بگیرند و به مرور زمان، آن را به صورت یک اختلال اضطرابی دائم تجربه کنند.
آیا می توان کلاستروفوبیا را درمان کرد؟
از آنجایی که ترس از فضای بسته شکل بسیار رایجی از فوبیا است و می تواند به راحتی زندگی عادی افراد را تحت الشعاع قرار دهد، محققان بسیاری بر روی پیدا کردن روش های درمانی برای این عارضه، متمرکز هستند. استفاده از داروهای شیمیایی، گفتار درمانی، رفتار درمانی، هیپنوتیزم و واقعیت مجازی در بهبود و یا کاهش اثرات منفی این ترس موثر بوده اند. استفاده از واقعیت مجازی یکی از جدید ترین و موثر ترین شیوه های درمان برای ترس از محیط های بسته محسوب می شود. در این روش، درمانگر با کمک یک هدست مخصوص، شرایطی را برای بیمار شبیه سازی می کند که محرک کلاستروفوبیای وی محسوب می شود. به عنوان مثال، فرد بیمار خود را در یک آسانسور تنگ و یا یک کمد با در بسته می بیند. این در حالی است که در واقعیت، بیمار در کنار درمانگر خود نشسته است و از شرایط امنی برخوردار می باشد.
در خلال جلسات درمان، بیمار می تواند در خصوص احساسات، افکار و ترس هایش صحبت کند و درمانگر نیز متقابلا، از اطلاعات به دست آمده استفاده کرده و فوبیای بیمار را ریشه یابی می کند. به مرور زمان و در طی چند جلسه، بیمار می تواند روش های درمانی و تکنیک های مدیریت استرس و ترس که درمانگر در اختیارش قرار می دهد را به کار گرفته و فوبیای خود را کنترل کند.