مصرف داروهای محرک چه عوارضی را به دنبال دارد؟

مواد محرک از دیرباز مورد توجه انسان بوده است. استفاده از این مواد به عنوان ایجاد حالت سرخوشی و عرفانی در برخی مناسبات مذهبی تا مصارف پزشکی و دیگر مصارف در سراسر دنیا مورد توجه بوده است. این مواد آنچنان به زندگی ما نزدیک هستند که حتی کودکان نیز با نیکوتین و کافئین آشنایی دارند. اما مساله‌ای که امروزه اهمیت پیدا کرده، بحث استفاده از این مواد در قالب داروهای محرک است.
وجود مواد محرک در گیاهان در صورت استفاده‌ی متعادل به خودی خود آنچنان مضر نیست. زیرا که میزان این مواد در گیاه ناچیز است. به عنوان مثال چای، قهوه و شکلات اگر در حد اعتدال مصرف شوند نه تنها مضر نیستند بلکه فوایدی نیز دارند. اما مشکل از آنجایی شروع می‌شود که مصرف این مواد از حد اعتدال خارج می‌شود و این مواد، تخلیص شده و در قالب مواد سنتتیک( قرص، عصاره، شربت و …) عرضه می‌شوند.
در برخی مواقع، فرد به علت بیماری‌های خاصی مجبور به استفاده از داروهای محرک می‌شود که در این حالت چاره‌ای جز کنار آمدن با عوارض دارو نیست. اما همانطور که می‌دانید برخی افراد دست به مصرف خودسرانه‌ی این داروها در جهت رسیدن به مقاصد خود می‌زنند. از جمله مثال‌هایی که می‌توان برای مورد دوم بیان کرد، بحث دوپینگ بعضی ورزشکاران، مصرف این داروها توسط دانش آموزان و دانشجویان و همچنین مشکل خانمان سوز اعتیاد است.

عوارض جانبی برخی داروهای محرک:

داروهای محرک، گروهی شامل انواع مختلفی از مواد روان گردان می‌باشد و از آنجایی که بحث پیرامون تک تک این داروها کاری بس دشوار و زمان‌بر است؛ به همین علت به شرح حال رایج‌ترین انواع آن خواهیم پرداخت.

• بوپروپیون:

مصرف این دارو سبب بروز علائمی مانند مشکلات تنفسی، خشکی دهان، بی‌اشتهایی، تهوع، یبوست، کاهش وزن، مشکلات گوارشی می‌شود، سردرد، بی‌خوابی، بی‌قراری، اضطراب، تحریک‌پذیری، روان‌پریشی، تشنج و دلیریوم می‌شود.

• متیل فنیدات:

عوارض جانبی رایج این دارو شامل واکنش‌های آلرژیک، خشکی دهان، کاهش اشتها، کاهش وزن، مشکلات قلبی، نعوظ طولانی مدت، اختلال خواب، اضطراب، روان‌پریشی و سوء مصرف مواد می‌باشد.

• مت آمفتامین:

از این داروی محرک به عنوان داروی موثر در دوپینگ استفاده می‌شود. از عوارض بالینی آن می‌توان به گشادی مردمکها، احساس خزیدن حشرات رو یا زیر پوست، پوسیدگی دندانها و ایجاد شکستگی در آن‌ها، بیماری‌های پریودنتال (مثل پریودنتیت و ژنژیویت)، هیپرترمی محیطی، افزایش تعریق (دیافورزیس)، افزایش تعداد تنفس (مثل تاکی پنه)، هایپرتانسیون،درد قفسه سینه، کم شدن تنفس، تاکی کاردی، انقباض عروق خونی (وازوکانستریکشن)، اندوکاردیت( عفونت لایه داخلی عضله قلب و دریچه‌های قلب)، سمیت قلبی، افزایش ضربان قلب،سندرم حاد کرونری، افزایش فشار خون، افزایش لیبیدو(میل جنسی)، افزایش احتمال بیماری‌های عفونی مانند HIV و هپاتیت B و C، سکته مغزی، سرخوشی شدید، افزایش انرژی و هوشیاری پس از مصرف، احساس افزایش توانایی جسمی و روحی در ابتدا، کاهش اضطراب پس از مصرف اشاره کرد.
این دارو همچنین سبب ایجاد عوارض عصب شناختی نیز می‌شود که از جمله این عوارض می‌توان به کاهش تعداد گیرنده‌های دوپامین در سطح نورون‌ها، کم شدن سرعت فعالیت‌ها، افت حافظه، کاهش تمرکز، افزایش غلظت سیتوپلاسمی دوپامین در نورون‌ها، کاهش توجه، کاهش توانایی حافظه کارکردی، اختلال در حرکات زبان، اختلال در عملکردهای دیداری، به وجود آمدن حرکات هیپرکینتیک(مثل رفتارهای تکراری و کلیشه‌ای) اشاره کرد.

• افدرین:

از عوارض جانبی این دارو می‌توان به تب، رنگ پریدگی، خشکی دهان، خشکی حلق و بینی، مشکلات تعریقی، تاکی فیلاکسی، تهوع، استفراغ، درد شکمی خفیف( دیسترس اپی گاستریک)، بی اشتهایی، هیپرتانسیون، تپش قلب، تاکیکاردی، دیس ریتمی‌های قلبی، احساس درد پره کوردیال، احتباس ادراری، مشکلات دفع ادرار ، پریاپیسم، عصبی شدن، بی‌قراری، اضطراب، تحریک پذیری، آژیتاسیون، بی خوابی، ضعف، سرگیجه، ترمور، ورتیگو، رفلکس‌های هیپواکتیو، هذیان، کنفوزیون و سرخوشی اشاره کرد.

• اکستازی:

مصرف کوتاه مدت این ماده عوارضی همچون افزایش فشارخون و ضربان قلب، بی‌خوابی، گشادی مردمک‌ها، کم‌آبی بدن و افزایش دمای بدن و تعریق، حالت تهوع، ناتوانی جنسی، دندان‌قروچه به وجود می‌آورد. اما در پی مصرف بلند مدت آن، فرد دچار تغییراتی در ساختار بعضی مناطق مغز خود می‌شود.

• مدافینیل:

سندرم استیونز-جانسون، آنافیلاکسی، تهوع، اسهال، هیجان، عصبانیت، اضطراب، سردرد، سرگیجه و مشکل در خواب از جمله عوارض جانبی است که مصرف این دارو می‌تواند به وجود بیاورد.

• دگزامفتامین:

از جمله عوارض جانبی که در پی مصرف این دارو نمود پیدا می‌کند، می‌توان به مشکلات چشم، دیستونی سر و گردن، کاهش میل جنسی، تاکیکاردی، افزایش فشارخون، خشکی دهان، بی اشتهایی، کاهش وزن، یبوست یا اسهال، کرامپ شکم، سردرد، سرگیجه، بی‌قراری، بی‌خوابی، بی‌حوصلگی، افسردگی شدید و سایکوز اشاره کرد.

اپلیکیشن مشاوره پزشکی طبیبجو