بیماری فوبیا پرواز چیست؟
فوبیا پرواز، نوعی بیماری است که در آن فرد بیمار به صورت شدید و غیر منطقی از سوار شدن به هواپیما و پرواز با سایر وسایل حمل و نقل هوایی، می ترسد. در سال های دور به دلیل عدم وجود هواپیما و عدم امکان پرواز برای انسان، این فوبیا نیز وجود نداشته است. به همین دلیل شروع آن را زمان اواخر جنگ جهانی اول می دانند. البته در آن سال ها به دلیل آن که سفرهای هوایی گسترش زیادی نداشت، توجه خاصی به این بیماری نمی شد. اما در دهه ی ۵۰ میلادی سفرهای هوایی گسترش پیدا کرد. لذا برای پزشکان نیز موارد بیشتر ابتلا به این بیماری جلب توجه نمود، تا جایی در راستای کشف و درمان آن برآمدند.
بیمارانی که فوبیا پرواز دارند، در بعضی موارد مجبور به سفرهای هوایی می شوند. این اجبار برای آن ها عوارضی مانند استرس و ترس شدید، تهوع و سرگیجه، سردی دست و پا و لرزش آن ها، مشکلات گوارشی، افزایش ضربان قلب و فشار خون، افت فشار خون، مشکلات تنفسی از جمله تنگی نفس و تعریق شدید را در پی دارد. در دنیای امروزی نیز حذف سفر هوایی امکان پذیر نبوده و باید حتما برای درمان این بیماری راه حلی ارائه شود.
علت ایجاد بیماری ترس از پرواز چیست؟
علل زیادی باعث ایجاد بیماری فوبیا پرواز می شود. اما اکثر این موارد در کودکی افراد ریشه دارند. در ادامه به صورت مجزا به این علل خواهیم پرداخت.
- ترس از تکامل: در نظریه های تکاملی اعتقاد بر آن است که در وجود و ذات همه ی انسان ها ترس از عوامل تهدید کننده ی بقا وجود دارد. لذا ارتفاع در پرواز و سقوط نیز از جمله موارد تهدید سلامت انسان بوده که در مواردی با بروز اختلال فوبیا پرواز همراه است.
- علل رفتاری: در نظریه های رفتارگرایی اعتقاد بر ایجاد ترس توسط تعامل با محیط وجود دارد. بنابراین اگر در دوران کودکی، یکی از والدین کودک دارای ترس از پرواز باشد، به طور خواسته یا ناخواسته این ترس را در مقابل کودک بروز خواهد داد. لذا با مرور زمان این ترس در ذهن کودک نهادینه شده و به صورت بیماری بروز می کند. شنیدن تجربیات منفی افراد دیگر نیز باعث بروز این بیماری می شود.
- شرطی سازی کلاسیک: ترس از پرواز با تجربیات تلخ خود فرد نیز ارتباط دارد. مثلا سقوط از درخت یا بلندی در کودکی باعث تعمیم آن به سقوط حین پرواز شده و فرد را از پرواز می ترساند.
- تجربه های تلخ هنگام سفرهای هوایی قبلی: اگر فردی هنگام کودکی یا حتی بزرگسالی، در سفری هوایی دچار حادثه شود. امکان ابتلای وی به ترس از پرواز وجود دارد. این اتفاقات شامل تکان های شدید، فرود اضطراری و … می شود.
- پانیک و حملات عصبی: در بعضی موارد نیز ممکن است فرد در یک سفر هوایی دچار حملات پانیک شود. در این صورت در تصور وی بروز این حملات در همه ی سفرهای هوایی حتمی است.
فوبیا پرواز
فوبیا پرواز چه مشکلاتی در زندگی افراد ایجاد می کند؟
فوبیا پرواز سبب تاثیرات منفی در زندگی روزمره ی فرد می شود. به عنوان مثال از سفرهای هوایی خودداری کرده و تفریحات خود را لغو می کند. تجربه ی شیرین پرواز بر فراز ابرها را نیز از دست می دهد. در ضمن در صورت اجبار در استفاده از هواپیما ممکن است سلامت وی به خطر بیفتد.
درمان ترس از پرواز چیست؟
درمان فوبیا پرواز توسط متخصص و از طریق دارو و روان درمانی انجام می شود. البته ترکیب این روش ها بیشتر مورد استقبال قرار می گیرد. در رفتار درمانی از نور خورشید نیز بهره گرفته می شود تا سازگاری با شرایط پرواز ایجاد شود. اما برای موفقیت در درمان در وهله ی اول بیمار باید با خود صادق بوده و بیماری اش را باور کند. سپس بدون هیچ حس خجالت در مورد آن صحبت نماید. سپس می تواند با تحقیق در مورد قوانین پرواز و قوانین خلبانی بسیاری از ترس های خود را حذف کند. سپس تصاویر و فیلم هایی از پرواز تهیه کرده و آن ها را مشاهده کند. در این مورد بهتر است از پزشک و روش واقعیت مجازی استفاده شود. هنگام صدور بلیت نیز از صندلی های کنار پنجره استفاده نکند. بین ترس و واقعیت تفاوت قائل شود. پیش از پرواز و در طول آن از روش های کاهش استرس مانند مطالعه، صحبت کردن با کادر هواپیما و … استفاده کند.