فلوکستین و انقلابی عظیم در بیماری‌های مغز و اعصاب
پیش از آنکه به صحبت در پیرامون داروی فلوکستین بپردازیم، لازم به ایجاد پیش زمینه‌ای مناسب برای شما عزیزان است.
همانطور که می‌دانید بدن ما و سایر موجودات زنده از واحدهای ریز میکروسکوپی به‌نام سلول ساخته شده‌است که از اجتماع و در کنار هم قرارگرفتن این سلول‌ها که همچون آجرهای هوشمندی درکنار یکدیگر چیده‌شده‌اند، پیکره‌ی وجودی ما ساخته‌می‌شود. هر رده‌ی سلولی نام مختص به خود را دارد که در مغز به آنها نورون گفته می‌شود. وظیفه‌ی نورون‌ها تولید و انتقال پیام عصبی است که به این منظور چندین ماده‌ی شیمیایی به‌نام انتقال دهنده‌های عصبی را در جهت پیام‌رسانی، تولید و در فضای بین سلولی آزاد می‌کنند. انتقال‌دهنده‌ی عصبی سایر نورون‌ها را تحریک کرده و سبب ایجاد و انتقال پیام عصبی در سایر نورون‌ها می‌شود. در بدن انواع مختلفی از این انتقال‌دهنده‌های عصبی وجود دارد که برای عملکرد نورون‌ها ضروری می‌باشند.
می‌توان از سروتونین به عنوان یک انتقال دهنده‌ی عصبی نام‌برد که وظیفه‌ی آن تنظیم تحریکات روده، تنظیم حالات روحی، اشتها و خواب، تأثیر بر حافظه و یادگیری، عمل به‌عنوان فاکتور رشد در برخی از سلول‌ها و بهبود آسیب در آنها و برخی عملکردهای دیگر نام‌برد.
هنگامی که سروتونین در فضای بین‌سلولی نورون‌ها آزاد می‌گردد، پمپ‌هایی که در غشاء نورون‌ها وجوددارند این سروتونین را جمع‌آوری می‌کنند و تحریک عصبی آغاز می‌شود. فلوکستین به‌عنوان داروی مهارکننده‌ی اختصاصی برای این پمپ‌های جمع‌کننده‌ی سروتونین(SSRI) عمل می‌کند. با مهار بازجذب سروتونین، این ماده درون فضای بین‌سلولی نورون‌ها باقی‌می‌ماند و درنتیجه سلول‌های عصبی بیشتری را تحریک‌می‌کند؛ و چون در برخی بیماری‌های اعصاب و روان میزان ترشح سروتونین کاهش‌می‌یابد، پزشک با تجویز این دارو سعی در تحریک نورون‌های بیشتری با این میزان کم سروتونین دارد.
موارد تجویز فلوکستین:
از این دارو برای درمان افسردگی شدید، پرخوری عصبی(بولیمیا)، وسواس فکری و اختلال ناخوشی پیش‌قاعدگی در زنان(PMDD) استفاده می‌شود. همچنین از این دارو با داروی دیگری به‌نام الانزاپین(زیپرکسا) برای درمان افسردگی مانیک(شیدایی) ناشی از اختلالات دوقطبی استفاده می‌شود. مشاهدات نشان‌داده‌است که اگر در مواردی، درمان افسردگی با دست کم ۲ داروی دیگر موفقیت‌آمیز نباشد، می‌توان از این دارو استفاده‌کرد.
این دارو به‌صورت کپسول ۱۰ و ۲۰ میلی‌گرم و شربت ۲۰ میلی گرم وجود‌دارد و به صورت یک بار در روز تجویز می‌شود. در بعضی افراد سبب بروز خواب‌آلودگی و در برخی دیگر موجب بی‌خوابی می‌شود؛ از این رو زمان مصرف آن را بسته به بدن خودتان تنظیم نمایید. البته به‌طور معمول ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد تا فلوکستین کارایی خود را نشان‌دهد.
نکات مهم پیش از مصرف فلوکستین:
از آنجایی که این دارو می‌تواند با داروهای دیگر تداخل دارویی ایجاد کند و پیامدهای خطرناکی را درپی داشته‌باشد، لیستی از تمام داروهایی که حداکثر از دو هفته‌ی پیش تاکنون مصرف‌کرده اید را به دکتر معالج خود ارائه نمائید. توجه داشته باشید که پیش از شروع مصرف فلوکستین، علاوه بر توصیه‌ی قبلی، موارد زیر را نیز با پزشک معالج خود درمیان بگذارید:
- بارداری یا شیردهی.
- سابقه‌ی بیماری‌هایی نظیر پرکاری تیروئید، مشکلات کبدی، بیماری‌های قلبی-عروقی، بیماری‌های چشم و کلیه، دیابت و یا هرگونه بیماری دیگر.
- صرع و تشنج، اختلال دوقطبی و یا هرگونه بیماری اعصاب و روان.
- سابقه‌ی سوء مصرف دارو و یا افکار خودکشی.
- درصورت انجام درمان با ضربه‌ی الکتریکی تشنج‌آور.
فلوکستین
پروزاک
عوارض جانبی:
از عوارض جانبی فلوکستین می‌توان به واکنش‌های شدید آلرژیک، استفراغ، تاری دید، تورم چشم، تحریک‌پذیری، توهم، تب، افزایش ضربان قلب، سفت شدن عضلات، لرزش، ازحال رفتن، احساس اضطراب و یا عصبی بودن، ایجاد یک‌سری تغییرات در دستگاه گوارش و سایر تغییراتی که در بروشور دارو ذکرگردیده‌است؛ و لطفاً قبل از مصرف دارو آنها را مطالعه نمایید. البته مصرف الکل می‌تواند سبب تشدید عوارض جانبی این دارو گردد. توجه کنید که هر تغییر فیزیکی یا روانی کوچکی که بعد از مصرف دارو در خود احساس کردید را باید با پزشک معالج خود درمیان بگذارید.
تداخلات دارویی:
- داروهای ضدافسردگی.
- تریپتوفان.
- رقیق‌کنده‌های خونی مثل وارفارین.
- داروهایی که در درمان اضطراب، اختلالات خلقی و فکری تجویز می‌شوند مثل: آمی‌تریپتیلین، بوسپیرون، دزیپرامین، لیتیوم، نورتیلیپتیلین و …
- داروهایی برای درمان نارکولپسی(حمله‌ی خواب) یا بیش فعالی(ADHD) مانند: آدرال، کنسرتا، ویوانس، زنزدی و …
- داروهایی برای سردردهای ناشی از میگرن مانند: ریزاتریپتان، سوماتریپتان، زولمیتریپتان و …
- داروهای مسکن ضددرد مانند: فنتانیل و ترامادول.
قطع مصرف این دارو به‌صورت ناگهانی و بدون مشورت با پزشک سبب بروز عوارض نامناسبی که اصطلاحاً به مجموع آنها سندروم محرومیت دارو می‌گویند، می‌گردد که از جمله‌ی آنها می‌توان به سردرد، تهوع، ضعف، حملات ترس و بی‌حالی اشاره کرد.