فلج خواب چیست؟
فلج خواب شاید عبارتی ناآشنا برای شما باشد، اما نام بختک را حتما شنیده اید. زمانی که این اتفاق رخ می دهد، مغز شخص کاملا هوشیار بوده و بیدار می شود اما اندام های حرکتی وی هنوز در خواب هستند و عملکردی ندارند. این واقعه شاید با احساس فشار روی بدن و حتی توهم و ترس نیز همراه باشد. گرچه این بیماری به خودی خود خطرناک نیست اما عوارضی نظیر اضطراب و نارکولپسی به همراه دارد. نارکولپسی به حمله ی خواب حین بیداری گفته می شود. عارضه ی فلج خواب معمولا بعد از سنین بلوغ آغاز شده و در سنین ۲۰ تا ۳۰ سالگی به اوج خود می رسد. حملات این عارضه می تواند از چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد. از بروز این اختلال می توان پیشگیری کرد. این کار مستلزم شناخت محرک آن و سپس رفع آن ها در زندگی می باشد.
حالات فلج خواب یا بختک چیست؟
همان طور که گفتیم، فلج خواب یا بختک از انواع ناهنجاری های خواب است. زمان وقوع آن نیز پیش از به خواب رفتن یا در ابتدای بیداری می باشد. در واقع این اتفاق در مرحله ی گذار از خواب به بیداری یا بیداری به خواب رخ می دهد. البته ممکن است با توهم های دیداری، حسی و حتی شنیداری نیز توامان باشد. حالات مختلف آن به شرح زیر است:
- کابوس: کابوس یکی از انواع حالات فلج خواب است. در این حالت شخص احساس فشار شدید روی قفسه ی سینه ی خود دارد. احساس خفگی و تنگی نفس نیز محتمل است. این افراد ممکن است فکر کنند در حال مرگ بوده یا در بعضی موارد حس کنند که از سوی یک شخص مرموز مورد آزار و اذیت جنسی قرار دارند.
- مزاحمت: در این حالت شخص احساس می کند که اتفاقاتی عجیب و ترسناک در حال وقوع هستند. مثلا صدای باز و بسته شدن در را می شنود. یا صدای پای کسی که از پله ها بالا و پایین می رود. حتی ممکن است احساس کند که شخص دیگری در اتاق وی حضور دارد یا یک روح سرگردان در منزل وی در حال حرکت است.
- حس دهلیزی: حس دهلیزی شامل حالاتی نظیر سقوط، معلق بودن، سرگیجه، پرواز یا حتی جدا شدن روح از بدن می باشد. امکان بروز همه ی این موارد در این بیماران وجود دارد. در طول تاریخ و در فرهنگ های مختلف تجربه ی این موارد گزارش شده و حتی به صورت افسانه نیز درآمده است.
فلج خواب
علل بروز بختک چیست؟
موارد زیر همگی می توانند سبب بروز فلج خواب شوند:
- حمله ی خواب در بیداری
- خوابیدن به صورت قفا (روی کمر خوابیدن)
- عدم نظم در خواب
- سابقه ی خانوادگی و وراثت
- فشار خون بالا
- میگرن
- اضطراب شدید
- مشکلات تنفسی
- افسردگی
علائم فلج خواب کدام است؟
علائم فلج خواب عبارتند از:
- عدم عملکردهای حرکتی هنگام بیدار بودن مغز (حین به خواب رفتن یا بیدار شدن)
- ناتوانی در تکلم حین بیدار بودن مغز
- توهم و ترس
- اختلال در تنفس
- تعریق شدید
- درد در ناحیه ی سر، عضلات و پانوریا
- احساس فشار روی قفسه ی سینه
تشخیص این بیماری چگونه صورت می گیرد؟
فلج خواب به خودی خود یک بیماری نیست و نیازی به درمان ندارد. اما در بعضی موارد که به صورت منظم و مداوم حملات بروز کنند و سبب نگرانی فرد از خوابیدن شوند باید حتما تحت درمان قرار گیرند. تمامی بیماری های روحی و روانی یا جسمی باید توسط پزشک تشخیص داده شوند. لذا ابتدا فرد مشکوک باید به یک متخصص مراجعه کرده و پس از معاینات بالینی و تحقیق و بررسی های مربوطه صحت بیماری در وی تایید شود.
عواملی که روی بهبود این اختلال موثر هستند:
برای کاهش تعداد حملات و احتمال بروز فلج خواب موارد زیر را رعایت کنید:
- خواب منظم و کافی
- محیط کاملا مناسب برای خواب. (تاریکی، سکوت، دمای مطلوب و …)
- وجود نور کافی برای مواردی که شخص در طول شب از خواب بیدار می شود.
- عدم خوابیدن بیش از ۹۰ دقیقه در طول روز
- فاصله ی میان وعده ی غذایی اصلی و خوابیدن
- ورزش و فعالیت های روزانه ی منظم
- مدیتیشن
- تغذیه ی مناسب و سالم
- مطالعه پیش از خواب
- عدم استفاده از صفحات نمایش نظیر تلویزیون، گوشی همراه و … یک ساعت قبل از خواب
- کنترل استرس و افسردگی