طبقه بندی داروهای ضد روان پریشی
این داروها به منظور مدیریت و کنترل رفتارهای جنون آمیز در افراد تجویز می شوند. از دیگر نام‌هایی که برای داروهای ضد روان پریشی استفاده می‌شود، می‌توان به داروهای نورولپتیک و همچنین آنتی سایکوتیک‌ها نیز اشاره کرد. این قبیل داروها برای درمان بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی، اختلالات هذیانی، اختلال دو قطبی، افسردگی همراه با روان پریشی، شیدایی (مانیا)، و روان پریشی‌های حاصل از مصرف مواد یا بیماری‌های دیگر استفاده می‌شود.
این داروها به واسطه‌ی کاهش یا حذف علائم روان‌پریشی مثل توهم و هذیان بر روی بیمار تاثیر می‌گذارند. برخی از این داروها مثل الانزاپین آرام‌کننده یا آرام‌بخش هستند، در صورتی که انوع دیگر مثل کلوزاریل سبب شادابی و تقویت بیمار می‌شوند. کاربرد اصلی این داروها تنها درمان بیماری‌های روان پریشی نیست. از جمله مشکلاتی که توسط این داروها درمان می‌شوند، می‌توان به درمان تیک، اضطراب، افسردگی، بی‌قراری، بروز رفتارهای خشونت‌آمیز، اختلال شخصیت مرزی (borderline) و همچنین کم‌خوابی نیز اشاره کرد.
طبقه بندی این داروها براساس زمان ساخت آنها می‌باشد. از این رو به دو دسته‌ی کلی نسل اول و نسل دوم آنتی سایکوتیک‌ها تقسیم بندی می‌شوند. به داروهای ضد روان پریشی نسل اول که قدیمی‌ترین دسته است، آنتی سایکوتیک‌های تیپیک نیز می‌گویند؛ و داروهای ضد روان پریشی نسل دوم که جدیدتر می‌باشند را آنتی سایکوتیک‌های آتیپیک می‌نامند.
-
داروهای ضد روان پریشی نسل اول:
این داروها به صورت اتفاقی کشف شدند و بعدها در درمان بیماری اسکیزوفرنی مورد استفاده قرار گرفتند. این داروها، داروهایی آرام‌بخش هستند و در درمان علائم حاد مانند توهم، هذیان، اختلالات فکری، سستی ارتباط، بی‌ثباتی یا دو سو گرایی احساسی مورد استفاده قرار می گیرند. یکی از نکات منفی درباره‌ی این داروها این است که می‌توانند سبب کندی در شناخت و حرکات غیر ارادی شوند. همچنین این داروها نمی‌توانند کاهش انگیزه، بی‌احساسی و ناتوانی در بیان احساسات را مداوا کنند. از جمله این داروها م‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
بوتیروفنون‌ها:
این گروه از آنتی سایکوتیک‌ها در درمان اسکیزوفرنی و تهوع مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله داروهای ضد روان پریشی که می‌توان در این گروه قرار داد؛ هالوپریدول، دروپریدول، مو پرون و تری پریدول می‌باشد.
-
فنوتیازین‌ها:
این گروه دارای تنوع زیادی می‌باشد و داروهایی که در این گروه قرار می‌گیرند مصارف گوناگونی دارند. از میان تمام انواع داروهایی که در این گروه قرار دارند، کلرپرومازین، فلوفنازین، تیوریدازین، تری فلوپرازین و پرومتازین کاربرد آنتی سایکوتیک دارند.
-
تیوگزانتین‌ها:
از داروهای این گروه می‌توان به تیوتیکسن و فلوپنتیکسون اشاره کرد.
- داروهای ضد روان پریشی نسل دوم:
یکی از مزیت‌های مصرف داروهای موجود در این گروه کمتر بودن عوارض جانبی عصب شناختی این گروه نسبت به گروه قبلی می‌باشد. نکته مهم در مصرف این داروها این است که در طی شش ماه ابتدایی مصرف این داروها، بیمار می‌بایست شمارش سلول‌های خون را ابتدا به‌صورت هفتگی و سپس هر دو هفته یک بار انجام دهد و تا پایان دوره‌ی درمان نیز می‌بایست این آزمایش را به صورت یک بار در ماه تکرار کند تا از وقوع عوارض جانبی جلوگیری شود. از جمله داروهایی که در این گروه قرار می‌گیرند می‌توان به الانزاپین، کلوزاپین،ریسپریدون، آریپیپرازول، آریپیپرازول لاروکسیل، برکس پیپرازول، آسناپین، کاریپرازین و … اشاره کرد.
داروهای ضد روان پریشی
طول درمان:
تاثیرات این داروها طی چند هفته پس از شروع مصرف، قابل لمس خواهد بود. اما به طور کلی ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد تا بیمار بتواند این تاثیرات را مشاهده کند. طول درمان و مصرف این داروها بسته به نوع بیماری، نیاز بیمار و تشخیص پزشک معالج متفاوت است. در برخی بیماری‌ها، پس از گذشت چند ماه، بیمار مداوا می‌شود و پزشک با کم کردن دوز دارو طی مدت زمانی، در نهایت مصرف داروی بیمار را قطع می‌کند. اما در برخی بیماری‌ها مانند اسکیزوفرنی که نیاز است بیمار تا پایان عمر دارو مصرف نماید، پزشک برای درمان بیمار در هفته‌های ابتدایی از دوزهای بالاتری از دارو استفاده می‌کند. در ادامه نیز برای تثبیت و کم کردن این علائم با دوزهای کمتر، شروع به کم کردن دوز داروی مصرفی می‌نماید تا اینکه بیمار بتواند با حداقل دوز دارو، علائم اسکیزوفرنی بیمار را کنترل نماید.
قطع مصرف دارو:
مصرف این داروها نیز مانند سایر داروهای اعصاب و روان دیگر، می‌بایست تحت نظر پزشک معالج به پایان برسد. قطع ناگهانی و خودسرانه مصرف این داروها می‌تواند اثرات خطرناکی را برای بیمار به دنبال داشته باشد. پزشک معالج مصرف این داروها را طی چند هفته و با کم کردن دوز داروها به آرامی، قطع می‌کند. علائمی همچون سردرد، سرگیجه، عدم تعادل در راه رفتن، تحریک پذیری، اختلال در تمرکز و حتی عود کردن مجدد بیماری و … در پی قطع ناگهانی این داروها ایجاد می‌شود.