داروهای محرک چیست؟
داروهای محرک، آن دسته از داروها هستند که هرگونه عملکرد بدن را تحریک می‌کنند، اما به طور خاص آن‌هایی که مغز و سیستم عصبی مرکزی را تحریک می‌کنند. محرک‌ها، هوشیاری، خلق‌وخوی بالا، بیداری، افزایش گفتار و فعالیت حرکتی و کاهش اشتها را القا می‌کنند. استفاده درمانی آنها محدود است، اما اثرات افزایش‌دهنده خلق‌وخوی آنها باعث می‌شود که برخی از آنها به مواد مخدر قوی تبدیل شوند.
داروهای محرک اصلی کدام‌اند؟
داروهای محرک اصلی آمفتامین‌ها و ترکیبات مرتبط، متیل گزانتین‌ها (پورین های متیله)، کوکائین و نیکوتین هستند. آمفتامین ها با افزایش میزان و فعالیت انتقال‌دهنده عصبی نوراپی‌نفرین (نورآدرنالین) در مغز به اثر خود دست می‌یابند. آنها آزادسازی نوراپی‌نفرین توسط سلول‌های عصبی را تسهیل می‌کنند و با بازجذب سلولی و تجزیه این ماده شیمیایی تداخل می‌کنند و در نتیجه دسترسی آن را در مغز افزایش می‌دهند.
رایج‌ترین آمفتامین‌های مورداستفاده متامفتامین (متدرین)، آمفتامین سولفات (بنزدرین) و دکستروآمفتامین سولفات (دکسدرین) هستند. آمفتامین‌ها اولین‌بار در دهه ۱۹۳۰ برای درمان نارکولپسی مورد استفاده قرار گرفتند و پس از آن برای چاقی و خستگی تجویز شدند. استفاده زیاد یا طولانی‌مدت آنها باعث تحریک‌پذیری، بی‌قراری، بیش‌فعالی، اضطراب، گفتار بیش از حد و نوسانات سریع خلق‌وخو می‌شود. دوزهای بالاتر یا استفاده مزمن می‌تواند باعث بی‌قراری، لرزش، گیجی و در جدی‌ترین موارد حالتی شبیه به اسکیزوفرنی پارانوئید شود.
علاوه بر این، اثرات ناامیدکننده افسردگی عمیق و خستگی فیزیکی ممکن است پس ازبین‌رفتن تنها یک دوز رخ دهد. با استفاده مکرر، تحمل ایجاد می‌شود، به طوری که یک کاربر نیاز به مصرف دوزهای
بیشتری دارد، اما وابستگی همراه آن‌قدر قوی نیست که بتوان آن را اعتیاد فیزیکی نامید. آمفتامین‌ها به طور گسترده، نابجا مصرف می‌شوند، در برخی موارد توسط کارگران یا دانش‌آموزانی که به دنبال افزایش انرژی فیزیکی و هوشیاری ذهنی برای انجام وظایف سخت هستند، مصرف می شوند
داروهای محرک دسته‌ای از داروها هستند که ارسال پیام‌ها بین مغز و بدن را سرعت می‌بخشند. آنها می‌توانند باعث شوند که فرد احساس بیداری، هوشیاری، اعتمادبه‌نفس یا انرژی بیشتری کند.
داروهای محرک عبارت‌اند از کافئین، نیکوتین، آمفتامین‌ها و کوکائین. دوزهای زیاد می‌تواند باعث تحریک بیش از حد و در نتیجه اضطراب، وحشت، تشنج، سردرد، گرفتگی معده، پرخاشگری و پارانویا شود. استفاده طولانی‌مدت از داروهای محرک قوی می‌تواند اثرات نامطلوبی داشته باشد.
داروهای محرک چگونه مورداستفاده قرار می‌گیرند؟
داروهای محرک غیرقانونی معمولاً بلعیده، دود یا تزریق می‌شوند. داروهای محرک تجویز شده معمولاً به‌صورت خوراکی مصرف می‌شوند و مدت اثر آنها بسته به نوع آنها متفاوت است.
این داروها که به طور رایج استفاده می‌شوند عبارت اند از:
- آمفتامین‌ها
- آجیل فوفل
- کافئین
- کوکائین
- یخ
- خط
- نیکوتین
- کاتینون های مصنوعی
- سایر داروهای محرک رایج
- متیل فنیدات (تجویز شده)
- سودوافدرین
اثرات داروهای محرک
اثرات داروهای محرک
هیچ سطح ایمنی برای مصرف مواد مخدر وجود ندارد. استفاده از هر دارویی همیشه با خطراتی همراه است. مهم است که هنگام مصرف هر نوع دارویی مراقب باشید.
این داروها بر روی هر فردی تأثیر متفاوتی دارند، بر اساس:
- اندازه، وزن و سلامتی
- آیا فرد به مصرف آن عادت کرده است
- آیا داروهای دیگر در همان زمان مصرف می‌شوند
- مقدار گرفته شده
- قدرت دارو از دسته‌ای به دسته دیگر با داروهای تولید شده غیرقانونی متفاوت است.
- برای دوزهای کمتر، اثرات زیر ممکن است تجربه شود:
- رضایت
- افزایش احساس خوشبختی
- افزایش ضربان قلب و فشارخون
- افزایش هوشیاری
- پرحرفی
- کاهش اشتها
دوزهای بالاتر ممکن است منجر به موارد زیر شود:
- اضطراب
- تنش
- افزایش دمای بدن
- حالت تهوع
- لرزش
- تشنج
- کما
- مرگ
استفاده از داروهای محرک با سایر داروها
اثرات مصرف این داروها با سایر داروها از جمله داروهای بدون نسخه یا تجویز شده می‌تواند غیرقابل‌پیش‌بینی و خطرناک باشد و می‌تواند باعث:
آمفتامین ها + برخی از داروهای ضد افسردگی:
فشارخون بالا که می‌تواند منجر به ضربان قلب نامنظم، نارسایی قلبی و سکته شود.
آمفتامین ها + الکل، حشیش یا بنزودیازپین ها:
بدن در مواجهه با اثرات متناقض هر دارو، تحت‌فشار زیادی قرار می‌گیرد که می‌تواند منجر به مصرف بیش از حد شود.
یخ + سرعت یا اکستازی:
فشار زیاد بر قلب و سایر قسمت‌های بدن که می‌تواند منجر به سکته شود.
یخ + الکل، حشیش یا بنزودیازپین‌ها:
فشار زیاد بر بدن و احتمال مصرف بیش از حد.
اثرات محرک یخ ممکن است اثرات داروهای افسردگی مانند بنزودیازپین‌ها را بپوشاند و خطر مصرف بیش از حد را افزایش دهد.
سلامت و امنیت
استفاده از این داروها زمانی خطرناک‌تر است که:
- همراه با الکل یا مواد مخدر دیگر
- رانندگی یا کار با ماشین‌آلات سنگین
- قضاوت یا هماهنگی حرکتی موردنیاز است
- فرد تنهاست (در صورت نیاز به کمک پزشکی)
- فرد مشکل روانی دارد
- فرد یک مشکل قلبی دارد.
وابستگی و تحمل
افرادی که به طور منظم از داروهای محرک استفاده می‌کنند می‌توانند به آنها وابستگی و تحمل پیدا کنند. تحمل به این معنی است که آنها باید مقادیر بیشتری از این داروها را مصرف کنند تا اثر مشابهی داشته باشند.
وابستگی به داروهای محرک می‌تواند روانی، فیزیکی یا هر دو باشد. افرادی که به این داروها وابسته هستند متوجه می‌شوند که استفاده از این دارو بسیار مهم‌تر از سایر فعالیت‌ها در زندگی آنها می‌شود. آنها هوس آنها را دارند و متوقف کردن استفاده از آنها بسیار دشوار است.
افرادی که از نظر روانی به داروهای محرک وابسته هستند ممکن است زمانی که در محیطی خاص هستند یا با دوستان خود معاشرت می‌کنند تمایل به استفاده از آنها داشته باشند.
وابستگی فیزیکی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن فرد با داروهای محرک سازگار شود و به عملکرد با محرک موجود عادت کند.