اسیتالوپرام، دارویی اختصاصی

پیش از آنکه به صحبت  در پیرامون داروی اسیتالوپرام بپردازیم، لازم به ایجاد پیش زمینه‌ای مناسب برای شما عزیزان است.

همانطور که می‌دانید بدن ما و سایر موجودات زنده از سلول ساخته شده‌است. از اجتماع و در کنار هم قرار گرفتن این سلول‌های هوشمند در کنار یکدیگر، پیکره‌ی وجودی ما ساخته‌ می‌شود. هر رده‌ی سلولی نام مختص به خود را دارد و در مغز به آنها نورون گفته می‌شود. وظیفه‌ی نورون‌ها تولید و انتقال پیام عصبی است که به این منظور چندین ماده‌ی شیمیایی به‌نام انتقال دهنده‌ی عصبی را در جهت پیام‌رسانی، تولید و در فضای بین سلولی(سیناپس) آزاد می‌کنند. انتقال‌دهنده‌ی عصبی آزاد شده در سیناپس، سایر نورون‌ها را تحریک کرده و سبب ایجاد و انتقال پیام عصبی در سایر نورون‌ها می‌شود. در بدن انواع مختلفی از این انتقال‌دهنده‌های عصبی وجود دارد که برای عملکرد نورون‌ها ضروری می‌باشند.

می‌توان از سروتونین به عنوان یک انتقال دهنده‌ی عصبی مهم نام‌ برد که وظیفه‌ی آن تنظیم تحریکات روده، تنظیم حالات روحی، اشتها و خواب‌، تأثیر بر حافظه و یادگیری، عمل به‌عنوان فاکتور رشد در برخی از سلول‌ها و بهبود آسیب در آنها و برخی عملکردهای دیگر نام‌ برد.

هنگامی که سروتونین در فضای بین‌سلولی نورون‌ها آزاد می‌گردد، پمپ‌هایی که در غشاء نورون‌ها وجود دارند این سروتونین را جمع‌آوری می‌کنند و تحریک عصبی آغاز می‌شود. اسیتالوپرام به‌عنوان داروی مهارکننده‌ی انتخابی بازجذب سروتونین(SSRI) عمل می‌کند. با مهار بازجذب سروتونین، این ماده درون فضای بین‌سلولی نورون‌ها باقی‌می‌ماند و درنتیجه سلول‌های عصبی بیشتری را تحریک‌ می‌کند؛ و چون در برخی بیماری‌های اعصاب و روان میزان ترشح سروتونین کاهش‌می‌یابد، پزشک با تجویز این دارو سعی در تحریک نورون‌های بیشتری با این میزان کم سروتونین دارد.

معرفی اسیتالوپرام

اس‌سیتالوپرام یا همان اسیتالوپرام، که با نام تجاری ازیپم، سیپرالکس، لگزوپرام و لگزاتال و سایر نام‌ها در بازار عرضه می‌شود، یکی از انواعِ داروهای ضد افسردگی است که متعلق به گروه بازدارنده‌های بازجذب سروتونین (SSRI) می‌باشد. اسیتالوپرام برای درمان اختلال افسردگی و اختلال اضطراب فراگیر(GAD) تجویز می‌شود. این دارو به عنوان آرامبخش و شل کننده‌ی عضلات اثرات خود را ایجاد می‌کند.

در افرادی که دچار افسردگی هستند، مصرف اس‌سیتالوپرام سبب می‌شود تا احساس ناراحتی، فشار روانی، افکار بدبینانه و افکار خودکشی کاهش یابند و در عوض موجب بازگرداندن احساس لذت و بهبود قدرت تمرکز، توانایی انجام فعالیت‌های روزانه و در کل افزایش کیفیت زندگی بیمار می‌شود. اسیتالوپرام همچنین برای درمان اضطراب نیز تجویز می‌شود که در این حالت سبب کاهش نگرانی، ترس از آینده، فشارهای  روانی و همچنین کاهش علائمی ناشی از اضطراب(مانند داغ شدن و سرد شدن چهره، تعریق، آریتمی قلبی، لرزش، تهوع و احساس سوزش) می‌شود و مشکلات خواب بیماران را از بین می‌برد.

تفاوت سیتالوپرام و اسیتالوپرام:

بر طبق گفتگویی که با برخی متخصصان بیماری‌های اعصاب و روان انجام شده است، گفته می‌شود که اس‌سیتالوپرام ایزومر خالص شده و اثرگذار موجود در داروی سیتالوپرام می‌باشد و اختصاصی تر از سیتالوپرام بر روی گیرنده های هدف اثر می‌گذارد. همچنین، هردو این داروها به علت اینکه از یک خانواده دارویی هستند، کاربردهای درمانی مشابهی دارند اما تفاوت آنها به لحاظ عوارض دارویی است که در بدن  افراد مختلف به وجود می‌آورند.

عوارض جانبی:

از جمله عوارض جانبی شایع این دارو در میان بیماران می‌توان به گرفتگی یا آبریزش بینی (سینوزیت)؛ خشکی دهان؛ افزایش تعریق؛ کاهش یا افزایش اشتها؛ تهوع؛ استفراغ؛ اسهال یا یبوست؛ اختلالات جنسی؛ خواب رفتگی اندام‌ها؛ احساس درد در کمر، گردن یا شانه؛ لتارژی؛ سر درد؛ احساس خستگی، اضطراب و بی قراری؛ رویاهای غیر طبیعی؛ اختلالات خواب و میل یا اقدام به خودکشی در افراد زیر ۲۵ سال اشاره کرد.

اما در این میان بیمارانی نیز وجود دارند به علت فیزیولوژی بدنشان، علائم دیگری را نیز بروز می‌دهند که هرچند این علائم زیاد رایج نیستند اما بیان آنها خالی از لطف نیست. علائم نادری که در پی مصرف اسیتالوپرام در فرد به وجود می‌آیند، عبارتند از تورم پوست، زبان، لب ها یا صورت، اختلال در تنفس و بلع، خونریزی غیر معمول در اندام‌ها مانند خونریزی در اندام‌های دستگاه گوارش، کاهش ضربان قلب، سندرم سروتونین (انقباضات ناگهانی ماهیچه‌ها)، تب بالا، لرزش، پرخاشگری، آشفتگی، گیجی، توهم و احساس بی هویتی.

لازم به ذکر است که مصرف دوزهای بالای این دارو نیز معمولاً باعث ایجاد اثرات نسبتا ناچیزی در بیماران می‌شود که از جمله آنها می‌توان به  آشفتگی، تاکی‌کاردی، دیسکینزی، هیپرتونی و کلونوس اشاره کرد.

نکته‌ی مهم:

از آنجایی که این دارو می‌تواند با برخی از داروها تداخل دارویی به وجود آورد، لازم است پیش از مراجعه به پزشک متخصص، لیستی از داروهایی که از دو هفته‌ی پیش تاکنون مصرف کرده‌اید را تهیه کنید و با پزشک معالج خود در میان بگذارید. همچنین پزشک خود را از انواع آلرژی‌ها، سوء مصرف‌های دارویی و در کل تمام بیماری‌هایی که اکنون درگیر آنها هستید مطلع سازید.